Κολινδρός

Ο Κολινδρός είναι κωμόπολη που βρίσκεται στη βόρεια Πιερία και ανήκει στην κεντρική Μακεδονία. Το ομώνυμο Δημοτικό Διαμέρισμα έχει δύο οικισμούς, με 3.895 κατοίκους. Οι οικισμοί είναι ο Κολινδρός και τα Παλιάμπελα. Είναι παραδοσιακός οικισμός και φημίζεται για τα κεράσια του.

Θέση

Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τo Αεροδρόμιο "Μακεδονία" και τα αστικά κέντρα Θεσσαλονίκης (50 χλμ.), Κατερίνης (40 χλμ) και Βέροιας (40 χλμ), με θέα στον Όλυμπο, στον Θερμαϊκό κόλπο και στον Αλιάκμονα. Η θέση του είναι στις βορειοανατολικές παρυφές των Πιερίων, σε υψόμετρο από 250 έως 350 μέτρα.

Ιστορία

Πιθανότατα κτίστηκε πριν από το 14ο αιώνα στη θέση αρχαίου πολίσματος των Αλεξανδρινών χρόνων.

Υποστηρίζεται από πολλούς ότι ο Αλέξης Ζορμπάς, ήρωας του ομώνυμου έργου του Νίκου Καζαντζάκη, ως υπαρκτό πρόσωπο καταγόταν ή και έζησε στον Κολινδρό, όπου βρίσκεται το πατρικό του σπίτι. Ο πατέρας του Ζορμπά ασχολούνταν εκεί με το εμπόριο γεωργικών προϊόντων.

Το 1821 οπλοφόροι με επικεφαλής το Θεόφιλο Καΐρη και το Γρηγόρη Ζούλα πολιόρκησαν την τουρκική φρουρά του Κολινδρού. Ο Κολινδρός έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη Μακεδονική επανάσταση του 1878, καθώς και στο Μακεδονικό Αγώνα με κυριότερο Μακεδονομάχο τον οπλαρχηγό Αθανάσιο Χατζόπουλο (καπετάν Μακρή).

Ο Κολινδρός υπήρξε θερινή κατοικία του επισκόπου Κίτρους το 19ο αιώνα.

Υποδομή

Στον Κολινδρό λειτουργεί τράπεζα, ειρηνοδικείο, υποθηκοφυλακείο, ταχυδρομείο, πυροσβεστικό κλιμάκιο, αστυνομικό τμήμα, ένα γυμνάσιο-λύκειο, δύο δημοτικά, βρεφονηπιακός σταθμός, δύο γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ, κολυμβητήριο, αγροτικό ιατρείο, πολιτιστικό κέντρο, ΚΑΠΗ, βιβλιοθήκη, ένα ξενοδοχείο, αθλητικό κέντρο, ανοιχτό θέατρο, αθλητικός ξενώνας, εστιατόρια, τρία πολυκαταστήματα, μπαρ και καφενεία.

Υπάρχουν τέσσερις μεγάλες εκκλησίες, ο Άγιος Δημήτριος, ο Άγιος Γεώργιος, η Αγία Παρασκευή και η Αγία Θεοδώρα. Στην είσοδο του Κολινδρού είναι τα Πλωρία (Πελώρια), λόφος που έκρυβε το χωριό από το δημόσιο δρόμο (την σημερινή παλιά εθνική οδό). Όλοι σχεδόν οι κάτοικοί του είναι ντόπιοι και καλλιεργούν καπνά. Φημισμένα είναι τα κεράσια του. Στον Κολινδρό βρίσκεται και το μεγαλύτερο πλατάνι της Ελλάδας. Το 1992 ιδρύθηκε επίσης Μακεδονικό Μουσείο. Τα εγκαίνια του Λαογραφικού Μουσείου έγιναν τον Ιούλιο του 2007.

Ονομασία

Υπάρχουν τρεις διαφορετικές εκδοχές σχετικά με την προέλευση του ονόματος Κολινδρός (ή Κουλιντρό κατά την τοπική διάλεκτο). Σύμφωνα με την πρώτη, η οποία επαληθεύεται τόσο ιστορικά όσο και γλωσσολογικά, προήλθε από τη τούρκικη λέξη κουλέ, η οποία στις σλάβικες γλώσσες μετατρέπεται σε ’κόλια’ ή ’κούλια’ (και σημαίνει ’πύργος’ ή και φυλακή+άντρο=κρησφύγετο).

Όντως, η ύπαρξη θεμελίων Βυζαντινού πύργου σε τοποθεσία (η οποία φέρει και το όνομα ’πύργος’) κοντά στην εκκλησία της Αγίας Θεοδώρας επαληθεύει την εκδοχή. Ο συγκεκριμένος πύργος ’αποδομήθηκε’ επί Τουρκοκρατίας προκειμένου να φτιαχτεί η περίφραξη του κοιμητηρίου του χωριού, του Αγίου Δημητρίου. (Μάλιστα, εκείνη την εποχή η Επισκοπή έδρευε στο χωριό και πρώτος ο Δεσπότης έριξε την πρώτη πέτρα του πύργου στο έδαφος, ’αναλαμβάνοντας’, με αυτόν τον τρόπο, την ευθύνη προς τις Τουρκικές αρχές για την καταστροφή περιουσίας του Οθωμανικού κράτους. Στη συνέχεια όλοι οι άντρες του χωριού στήθηκαν σε μία γραμμή, που ξεκινούσε από την τοποθεσία του πύργου και κατέληγε στην τοποθεσία του νεκροταφείου, και πέρασαν από χέρι σε χέρι τις πέτρες μεταφέροντάς τες, έτσι, στην άλλη άκρη του χωριού. Η ημέρα εκείνη έχει μείνει ζωντανή στην τοπική ιστορική μνήμη και στην τοπική προφορική ιστορία). Το γεγονός ότι δεν υπάρχει στην Ελλάδα ούτε ένας άλλος οικισμός με το ίδιο όνομα στηρίζει αυτή την εκδοχή.

Η δεύτερη (από μερικούς κατοίκους) υποστηρίζει ότι προήλθε από το κόρη, δηλ. την ύπαρξη των πολλών κορασιών, και την λέξη άντρο = Παρθενώνας.

Η τρίτη και η πιο πιθανή εκδοχή, έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Ήρθε στο φως περί το 1960, όταν στην περιοχή του Λιβαδίου Πιερίας αποκαλύφθηκε κατά την διάρκεια εκσκαφής για ανέγερση οικίας, σε βάθος 1,00 μ. μαρμάρινος τάφος κούρου με αγγεία και κτερίσματα, στην πλάκα του οποίου υπήρχε χαραγμένη η επιγραφή κούρος. Στην ανάλυση του αρχαίου αυτού ελληνικού ονόματος, δηλαδή κούρος + δέντρο = ξυλοκόπος.

Στον Κολινδρό και στην συνοικία Παλιάμπελα η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως νεολιθικό οικισμό.

Εκπαίδευση

Το Πρώτο δημοτικό σχολείο Κολινδρού είναι εξαθέσιο και βρίσκεται στον Κολινδρό. Στέκει πλάι στο γκρεμό, που δημιουργεί η μια όχθη του ρέματος Βούθνηκα. Το πρώτο δημοτικό λειτουργεί σε ένα παλιό κτίριο νεοκλασικού ρυθμού. Απειλείται από κατολισθήσεις. Το χειμώνα του 2006, μια κατολίσθηση παρέσυρε το κτίριο των τουαλετών και μέρος του προαύλιου. Λειτουργεί ως σχολείο περίπου έναν αιώνα. Στην κεντρική σάλα του έχουν γίνει σημαντικές και ιστορικές για το χωριό εκδηλώσεις και συνελεύσεις τώρα ανακαινίστηκε και βρίσκεται σε άριστη κατάσταση. Το κτίριο είναι ένα απομεινάρι της παλιάς εποχής. Στον εμφύλιο λειτούργησε ως φυλακή και δικαστήριο.

Το 1850 κτίστηκε το πρώτο διδακτήριο "εκ θεμελίων" κοντά στο κτίριο της Επισκοπής με τη γενναία χορηγία του Επισκόπου Βράτσης Αγαπίου στο χώρο όπου σήμερα βρίσκεται το σχολείο. Στα 1878 μετά την ανταρσία και την πυρπόληση της Επισκοπής φαίνεται ότι και το "Σχολείο Βράτση" όπως το έλεγαν έπαθε ανεπανόρθωτες ζημιές. Αργότερα ο Επίσκοπος Κίτρους Παρθένιος επεδίωξε να ξανακτίσει το Σχολείο, οπότε στις 14 Μαΐου του 1914 κάνει τα εγκαίνια του νέου διδακτηρίου με την βοήθεια των κατοίκων και των εξ Αμερικής Κολινδρινών. Εκτός αυτού, στην κωμόπολη υπάρχει και το 2ο Δημοτικό Σχολείο.

Πολιτισμός

Στο χωριό τηρούνταν κάθε Μάιο η Γιορτή των Κερασιών, με τραγούδια και χορούς. Οι εκδηλώσεις γίνονταν την περίοδο που μαζεύονται τα κεράσια. Προσφέρονταν στους συμμετέχοντες άφθονα κεράσια. Τα τελευταία χρόνια η γιορτή ατόνησε και σήμερα δεν εορτάζεται πλέον.